Yargıtay Başkanlığı ile Avrupa Konseyi iş birliğiyle yürütülen ve Avrupa Birliği ile Avrupa Konseyi tarafından finanse edilen "Yargıtayın Kurumsal Kapasitesinin Güçlendirilmesi" projesi kapanış konferansı, Yargıtay Başkanlığı binasında gerçekleştirildi. İstiklal Marşı ve Avrupa Birliği Marşı’nın okunması ile başlayan konferansta; Yargıtay’ın işleyişi, yapısı ve istinaf sürecini düzenleyen hukuki çerçevenin gözden geçirilmesi, Avrupa’daki iyi uygulama örnekleri gözetilerek yeni çalışma usullerinin ve araçlarının tanıtılması, Yargıtay’ın eğitim politikası ve programının kalitesinin en iyi Avrupa uygulamaları dikkate alınarak geliştirilmesi gibi konuları ele alındı.
Konferans çerçevesinde konuşa gerçekleştiren Yargıtay Birinci Başkanı Mehmet Akarca, Yargıtay’ın son yıllarda gerçekleştirdiği reformlar etik, şeffaflık ve adli kalite olmak üzere üç ana sütun üzerine inşa edildiğini belirterek, "Yargıtay 2017 yılında yüksek uluslararası standartları yansıtan bir yargı etiği sistemi geliştirmiştir. Evrensel düzeyde kabul gören temel etik metinlerini, rehberleri ve eğitim programlarını Türkçeye çevirerek hukukçuların ve toplumun istifadesine sunmuştur. Reform çalışmalarımızın ikinci sütununu ise yargıda şeffaflık oluşturmaktadır. Yargıtay’ın liderliğinde 5 kıtadan, 50’den fazla ülkenin yüksek mahkeme başkanları veya temsilcileri aracılığıyla ‘Yargıda Şeffaflığa İlişkin İstanbul Bildirgesi’ geliştirilmiştir. 2019 yılında Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konsey’de kabul edilen Bildirge, yargı bağımsızlığı ve yargıda dürüstlük kavramları üzerine temellendirilen Birleşmiş Milletler standartlarına, ‘yargıda şeffaflık’ boyutunu eklemiştir" diye konuştu.
"Yargıtayın Kurumsal Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi, yaptığımız reformların ana lokomotifi olmuştur"
Reform çalışmalarının üçüncü sütununun adli kalite olduğunu belirten Akarca, "Yargıtayın Kurumsal Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi, adli kalite başlığı altında yaptığımız reformların ana lokomotifi olmuş ve bu konudaki çalışmalarımıza çok önemli katkılar sağlamıştır. Hepimizin üzerine titrediği yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı, yargıda dürüstlük, yargının şeffaflığı ve hesap verebilirliği ilkelerinin gerçek ve görünür olmasının en etkili yollarından biri kaliteli yargı hizmetidir. Topluma dahi iyi hizmet etmek amacıyla Yargıtay'ın iç işleyişine ilişkin birçok reform yapılmış, bu amaçla çeşitli mahkeme araçları ile kalite göstergeleri geliştirilmiştir" ifadelerini kullandı.
Adli kalite alanında önemli yapısal reformlardan birinin de 13 ülkeden gelen yüksek mahkeme başkanları ve ülke başsavcılarının katılımıyla 2021 yılında geliştirilen Uluslararası Temyiz Mahkemelerinde Mükemmeliyet İlkeleri olduğunu vurgulayan Akarca, bu ilkelerin yüksek mahkemelere özgü karakteristik özelliklerin yanı sıra tüm mahkemeler açısından geçerli temel konulara ilişkin detaylı rehberlik içerdiğini aktardı.
"Kaliteli gerekçeli karar, kaliteli adalettir"
Akarca, Yargıtay’ın Türkiye’de içtihat birliğini sağlamasının en etkili aracı gerekçeli kararlarlar olduğunu söyleyerek, "Kaliteli gerekçeli karar, kaliteli adalettir. Tutarlı ve istikrarlı gerekçeli kararlar, uyuşmazlıkların nasıl çözüleceği konusunda somut ve detaylı bir rehberlik sunarak kanun önünde eşitliği sağlar ve yurt çapında içtihat birliğini güçlendirir. Ayrıca, halkın yargıya duyduğu güveni daha da artırır. Bu nedenle, gerekçeli kararlarının kalitesinin yükseltilmesi için kapsamlı ve sistematik bir çalışma yürütülerek 'Gerekçeli Karar Yazım Rehberi' geliştirilmiştir. Gerekçeli Karar Yazım Rehberi, bu yıldan itibaren uygulamaya girmiştir. Yargıtay'ın hizmetlerine ve özellikle de kararlarına standartlar getirilmesi, kamunun güvenini sarsan farklı içtihatların çıkmasına engel olacağı gibi teknolojinin daha etkin şekilde kullanılmasına da imkan vermektedir" açıklamasında bulundu.
"Yargıtay İçtihat Merkezinin faaliyete girmesi, hukukçuların ve halkın Yargıtay’ın yüksek kararlarına erişimini kolaylaştıracak"
Rehbere uygun şekilde yazılan gerekçeli kararların, bu yıl faaliyete geçecek olan yapay zeka tabanlı "Yargıtay İçtihat Merkezi" aracılığıyla yaygınlaştırılacağını sözlerine ekleyen Akarca, şunları kaydetti:
"Şu an emsal Yargıtay kararlarının yapay zeka destekli olarak işlenmesine ilişkin çalışmalar gerçek ortamda devam etmekte olup, kullanıcı havuzuna aktarılmaktadır. Projenin en somut çıktısı olan Yargıtay İçtihat Merkezinin faaliyete girmesi, hukukçuların ve halkın Yargıtay’ın güncel ve yol göstericilik özelliği yüksek kararlarına erişimini önemli ölçüde kolaylaştıracaktır. Yapay zeka teknolojisi bakımından Yargıtay’da oluşturulan bilgi birikimi ve kapasite, yakın gelecekte rapor kâğıdı hazırlanması, gerekçeli karar yazımı ve diğer iş süreçlerinde de uygulanabilecektir. İçtihat yaygınlaştırma hizmetinin Yargıtay tarafından yürütülmesi, yapay zeka teknolojileri kullanılarak yargı kararlarının anlam ve içeriklerinin saptırılmasına yönelik kötü niyetli girişimleri de önleyecektir. Çağımızda içtihatların doğru şekilde yaygınlaştırılması, yargı organının asli görevlerinden biri haline gelmiştir. Bu gerçek, ‘adaletin doğru iletişiminin olmadığı yerde adalet de yoktur’ özdeyişiyle ifade edilmektedir."
Akarca, proje çerçevesinde, adli kalite alanında yapılan kitap çevirilerinin, sadece Yargıtay’daki çalışanlar için değil, akademisyenler ve hukukçular için de önemli bilgi kaynağı olduğunu dile getirerek, bu çalışmaların, yapılacak bilimsel araştırmalar ve yayınlar için de sağlam bir temel oluşturacağının altını çizdi.
"Proje çalışmaları sırasında, Yargıtay’ın kurum kültürü daha zenginleşmiştir"
Yargıtay 150 yılı aşan köklü tarihi mirası, kültürü ve gelenekleriyle kurumsallaşmasını tamamlamış bir kurum olduğunu anımsatan Akarca, "Proje kapsamında geliştirilen eğitim programları, görev tanımları ve iş analizleri sayesinde kuşaktan kuşağa aktarılan ve modelleme yoluyla öğrenilen birçok konu kitaplaştırılmış ve eğitim programı haline getirilmiştir. Ayrıca, bu çalışmalar sırasında karşılaştırmalı hukuktaki iyi uygulama örneklerinden yararlanılarak, Yargıtay’ın kurum kültürü daha zenginleşmiştir. İş görme biçimlerindeki standartlaşma, ölçme ve değerlendirme ve yargının dijitalleşmesi başta olmak üzere birçok alanda Yargıtay’ın etkinliğini ve verimliliğini artıracaktır" ifadelerine yer verdi.
Konuşmaların ardından, projenin başladığı tarihten itibaren ilerleyen süreçte yaşanan gelişmelerin anlatıldığı film gösterisi gerçekleştirildi. Konferansa Yargıtay Başkanı Mehmet Akarca’nın yanı sıra Avrupa Konseyi Ankara Program Ofisi Başkanı William Massolın, Merkezi Finans ve İhale Birimi Başkan Vekili Barbaros Köse, Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Başkan Yardımcısı Eleftheria Pertzinidou ve Yargıtay Genel Sekreter Yardımcısı Mustafa Saldırım katılım sağladı.
