Türkiye'de bir süre önce de gündeme gelen 2. emeklilik dün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan Orta Vadeli Program'a (OVP) da girdi. 2. basamak emeklilik olarak yer alan sistem tamamlayıcı emeklilik olarak uygulanıyor. Sabah'ın haberine göre, Türkiye'de bir süredir uygulanan Otomatik Katılımlı BES ile devreye alınan ikinci emeklilik sistemi daha da geliştirilecek.
Yeni emeklilik sistemi ile ilgili konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, "İşverenin katkısı olduğu yeni bir bireysel emeklilik modeli öngörüyoruz. Amaç sistemde kalış süresini ve fon tutarını artırmak" dedi.
Yasal düzenleme bekleniyor
Dünyada çeşitli yöntemlerle uygulanan tamamlayıcı emeklilik sistemi çalışanların emekli olduklarında gelirlerinin düşmemesi ve yaşam standartlarının değişmemesini amaçlıyor. Bu sayede emeklilik döneminde kamudan sağlanan gelirin dışında bir maaş daha elde ediliyor. Söz konusu sistemin devreye girmesi için 2024 yılı ile birlikte yasal düzenleme yapılması bekleniyor. Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte çalışanlar açısından yeni bir dönemin kapıları da aralanmış olacak.
Bugün uygulanan otomatik katılım ile Bireysel Emeklilik Sistemi'nde çalışanların ücretlerinden her ay en az yüzde 3 kesinti yapılarak primler biriktiriliyor. Ancak sistem zorunlu değil. Çalışanlar isterlerse sistemden ayrılıyor. Bu sistem ile çalışanlar 10 yıl prim ödüyor ve 55 yaşında emekli olabiliyor. 10 yıl ve 55 yaşın sonunda hak sahipleri isterlerse toplu para isterlerse belirleyecekleri süre kadar (ömür boyu da seçilebilir) emekli maaşı alabiliyor.
Yeni getirilecek sistem bunu bir adım daha öteye taşıyacak. Çalışanlardan kesilen primlere işverenler de prim ekleyecek. Böylece birikim daha artacak, işverenler sigorta primi öder gibi her ay çalışanın hesabına para aktaracak. Sistem zorunlu olacağı için hem çalışan hem de işveren için bağlayıcı olacak.
Kıdem tazminatı ne olacak?
Sistem işverenlerin de katkısını öngördüğü için kıdem tazminatı ile birleştirilecek. Böylece kurulacak kıdem tazminatı fonu benzeri bir yapı ile işverenler işten ayrılırken değil her ay çalışana tazminatına karşılık ödeme yapmış olacak.
Birikimler belli şartlar dışında kullanılamayacak, çalışan iş değiştirse bile birikimini yeni iş yerine taşıyabilecek. Çalışanlar ev alma, evlilik, hastalık gibi bazı sebeplerle bu birikimlerinin bir kısmını kullanabilecek.
Bu sistem bu gün büyük sorun haline gelen ve sürdürülemez olan kıdem tazminatı alamama sorununu da çözecek. Her çalışan işten nasıl ayrılırsa ayrılsın kıdem tazminatını garanti altına alacak. Sistemin garantisi devlet olacak ve kıdem tazminatı alamama gibi bir sorun kalmayacak.
Burada merak edilen konuların başında kıdem tazminatı hesabı geliyor. Mevcut durumda en az 1 yıl çalışan ve işten kendi istek ve kusuru dışında çıkartılan işçiler her yıl için bir brüt maaş kıdem tazminatı alıyor.
Bu miktar her ay için maaşın yüzde 8.33'üne denk geliyor. Burada eğer kapsam değişmez ise çalışanın hesabında yüzde 3 kendi hissesi ve yüzde 8.33 de işverenin tazminat katkısı olmak üzere her ay ücretinin yüzde 11.33'ü kadar birikimi olacak.
Emeklilikte yaş şartı değişecek mi?
Şu anda uygulanan sistemde BES ile emeklilik yaşı 55 olarak uygulanıyor. Yeni tamamlayıcı emeklilik sisteminde bu şartın değiştirilmesi de söz konusu olabilecek. Üzerinde çalışılan formüller arasında 60 yaş da bulunuyor. Ancak kesin karar yasal düzenleme sırasında verilecek
Tamamlayıcı emeklilik sistemine giren çalışanların SGK primleri kesilmeyecek. İşveren yine şu andaki sistemde olduğu gibi SGK'ya prim ödeyecek ayrıca çalışanın hesabına tamamlayıcı emeklilik primi ve tazminat ödemesi olarak para aktaracak.
Böylece SGK emeklilik hakkı devam edecek ve yeni sistem ile ikinci bir emeklilik sağlanacak. Böylece çalışanlar hem SGK'dan emekli maaşı alacak hem de yeni sistemde biriken paralarını toplu olarak ya da maaş olarak alabilecek.