Özel Haber
Begüm Sıla EREN- Kadın cinayetleri farklı sebeplere bağlı şekilde artarken, failler değişmedi. ‘Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu'na göre, geçen yıl Türkiye'de en az 403 kadın, çoğu mevcut ya da eski eşleri veya kendilerine yakın diğer erkekler tarafından öldürüldü.
Türkiye'de 2024 yılı başından itibaren 71 kadın öldürüldü. 27 Şubat'ta ise bir rekor yaşandı; aynı gün 7 kadının birden öldürülmesiyle bir günde bilinen en yüksek sayıda kadın cinayeti işlendi. İstatistikler, Türkiye’de de kadın cinayetlerinin hız kesmeden devam ettiğini gösteriyor.
‘’Önce eşlerini sonra kendilerini vuruyorlar’’
Araştırmalar, Türkiye’de son zamanlarda yaygın görülen bir diğer durum ise, cinayeti işleyen eş ya da partnerin, daha sonrasında kendisini de vurarak, intihar etmesi ve yaşamını sonlandırdığına dikkat çekiyor.
Aktivistlere göre, bu cinayetlerin altında yatan sebepler arasında, erkeklerin değişimi ve eşitliği kabullenmemesi yatıyor. Cinayetleri, derin ataerkil geleneklere ve kadınların ev dışında çalışmak ve sorunlu ilişkilerden ayrılmak istemesinin bu geleneklere aykırı düşmesine ise erkekler şiddetle karşı çıktığına işaret ediyor.
Aktivistler tahrik edildiğini iddia eden, pişmanlığını dile getiren veya duruşmalar sırasında iyi hal gösteren erkek istismarcılara karşı mahkemelerin hoşgörülü davrandığını iddia ediyor. Ayrıca uzaklaştırma emirlerinin genellikle çok kısa olduğunu ve bunları ihlal edenlerin gözaltına alınmadığını, bunun da kadınları riske attığının altını çiziyor.
Bazı uzmanlar ise, kadın cinayetlerinin önlenebilir olduğunu ve kadınların toplumsal cinsiyete dayalı olarak öldürülmesinin genellikle önceki toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin doruk noktası olduğunu söylüyor.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) kadın cinayetleriyle ilgili suç işleyen için belirlediği faktörler arasında eşitlik, işsizlik ve tehdit gibi kavramlar dikkat çekiyor.
DSÖ’nün belirlediği faktörler;
- Cinsiyet eşitsizliği olan ülkelerde yaşamak
- Devletin sağlık ve eğitim harcamalarının azaldığı bir yerde yaşamak
- Erkek partnerin işsizliği
- Silah sahipliği (özellikle Amerika Birleşik Devletleri ve Güney Afrika’da ve çatışma ve çatışma sonrası ülkelerde)
- Silahla öldürme tehdidi
- Partneri cinsel ilişkiye zorlamak
- Erkek partner tarafından alkol ve uyuşturucu kullanımı
- Erkek partnerin özellikle kadın cinayeti-intihar vakalarında ruh sağlığı sorunları
- Önceki yakın partner istismarı
‘’Kadın cinayetleri dünya için küresel bir tehdit’’
Giderek yaygınlaşan kadın cinayetlerinde dünya dağılımında, kalabalık ülkelerin oranları da dikkat çekiyor. Nüfusun büyüklüğüne göre kadın cinayetleri oranlarına bakıldığında, kadınların cinsiyetleri nedeniyle eşleri veya bir aile üyesi tarafından öldürülme riskinin en yüksek olduğu yer, kadın cinayeti oranının 100 bin kadında 3,1 olduğu Afrika’dır. Amerika’da, oran 100 binde 1.6 ölümdür, bunu Okyanusya (1,3), Asya (0,9) ve son olarak oranın 100 binde 0,7 olduğu Avrupa izlemektedir.
OECD verilerine göre, dünyada kadına şiddetin en yüksek olduğu ülke yüzde 85 ile Pakistan. Bu oran Senegal’de yüzde 78, Yemen’de yüzde 67, Afganistan’da yüzde 61. Dünyanın en büyük ekonomik güçlerinden ABD’de kadınların yüzde 36’sının ömürlerinden en az bir kere erkeklerin fiziksel veya cinsel şiddetine maruz kalması ise dikkat çekiyor.
