Ekin Hazal DOĞRUYUSEVER/ Kanser hastaları ve hasta yakınlarının beklentilerini ile ihtiyaçlarını anlamak, Türkiye’de bu konuyla ilgili güncel veriler oluşturulmasını sağlamak amacıyla, Ocak 2022 döneminde yapılan ankette, mevcut ve yeni tedaviler, hasta-hekim ilişkisi, ilaca erişim, sağlık hizmetleri, psikolojik ve beslenme desteğine dair önemli sonuçlara ulaşıldı.
Yeni Journal’a özel açıklama yapan Prof. Dr. Umut Demirci, “Araştırma sonuçlarında kanser tedavisinde, hasta ve yakınlarının psikolojik destek ve beslenme desteğinin, kritik öneme sahip olduğu görülüyor” dedi.
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Sağlık Bilimleri Fakültesi Sağlık Yönetimi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haluk Özsarı ve Üsküdar Üniversitesi İç Hastalıkları Tıbbi Onkoloji Öğretim Üyesi Prof. Dr. Umut Demirci koordinatörlüğünde, kanser tedavisini hasta merkezli hale getirmek için çalışan hasta derneği Kanserle Dans Derneği tarafından, online olarak gerçekleştirilen, Kanser Tedavisinde Hasta Beklentileri Araştırması kapsamında, 1188 hasta ve hasta yakınının görüşleri alındı.
Araştırmaya katılanların yüzde 36’sı, halen kanser tedavisi gören, yüzde 32’si kanser tedavisini tamamlamış hastalardan, yüzde 32’sinin ise hasta yakınlarından oluşurken, kanser hastaları ve yakınlarının, sosyal özelliklerine, gelecek beklentilerine ve sağlık algısına ilişkin bulgularına ulaşıldı.
Özsarı: KETEM’ler konusunda halkı bilgilendirmek gerek
Araştırmanın genel olarak kanser hastaları ve yakınlarının beklentilerine ışık tuttuğunu belirten Prof. Dr. Haluk Özsarı, aynı zamanda sağlık kurumları, onkoloji ve diğer ilgili branşlarla tüm paydaşların deneyimleri ve yaşadıkları sıkıntıları da ortaya çıkardığını vurguladı.
Özsarı, “Araştırma, hastaların ve yakınlarının genel olarak ülkemizdeki sağlık hizmetlerinden memnun olduğunu gösteriyor. Ancak özellikle ilaca erişimde sorun yaşayan hastaların çözüm için yüzde 20 oranında eczaneye, yüzde 19 oranında ise sağlık kurumuna başvurduğu görülüyor. Bu oranlar aslında hastaya olduğu kadar zamanla yarışarak çalışan sağlık çalışanlarına da ek yük getiriyor. Klinik çalışmalara yönelik, başta hastaneler olmak üzere tedavi merkezlerinde yapılacak bilgilendirme çalışmaları özel bir deneyim ve ciddi altyapı gerektiriyor. Tüm toplumun ücretsiz olarak faydalanabildiği Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM) konusunda da kanser hastalarının ve yakınlarının yeterince bilgi sahibi olmaması ve bu hizmetlerden yararlanmamasının ortaya çıkmasını dikkat çekici bir sonuç olarak değerlendirilmelidir. Bu noktada, ülkemizde yapılacak ulusal çapta bir çalışmayla, halkı KETEM konusunda bilgilendirmenin erken tanıya imkan tanıması yoluyla sürdürülebilir bir sağlık sistemi açısından son derece olumlu katkısı olacaktır” diye konuştu.
Demirci: Ulaşım desteğine ihtiyaç var
Prof. Dr. Umut Demirci ise; şunları dile getrdi: Özellikle, hastalarımız pandeminin ilk dönemlerinde Covid-19 endişesiyle hastaneye başvurmaya çekindikleri için, başlangıçta kanser tanısının azaldığını söyleyebiliriz ama ilerleyen dönemlerde, özellikle aşının gelmesiyle beraber, hastalar bu endişeyi bir nebze olsun aşınca durum, normal seyrine döndü. Ama şunu belirtmekte fayda var, hastaneye geç başvuru yapılmasından ötürü, bizim ileri tanı alan hastalık oranımız ne yazık ki arttı.”
Kanser hastalarının tedavilerinde bütünsel yaklaşım ihtiyacına dikkat çeken Demirci, “Araştırma sonuçlarında kanser tedavisinde hasta ve yakınlarının psikolojik destek ve beslenme desteğinin kritik öneme sahip olduğu görülüyor. Bu alanlarda desteğe ihtiyaçlarını yüzde 90’lar düzeyinde belirtmiş olmaları, bu konuda ülke çapında ciddi bir çalışma ihtiyacını ortaya çıkarıyor. Bu sonuç, kanser tedavisinde sadece medikal tedaviye odaklanmamak, aynı zamanda multidisipliner bir yaklaşımla, ilgili bölümlerin beraber çalışmasıyla, bir bütün olarak değerlendirme yapma gereksinimini gösteriyor. Ek olarak kanser tedavilerinde önemli yeri olan klinik çalışmaların bilinirliğinin düşük olduğu ve hekimler tarafından yeterli düzeyde bilgilendirme yapılmadığı görülüyor. Araştırmada diğer önemli çıktı ise, hastaların ulaşım desteği ihtiyacı için de özellikle diyaliz hastalarına benzer bir düzenlemenin kanser hastaları için uygulanabileceği de ortaya çıkıyor. Genel olarak araştırma, kanser hastaları ve yakınlarıyla yapılmış olsa da, başta hekimler olmak üzere sağlık çalışanlarının da ihtiyaçlarını, tedavileri boyunca üzerlerinde bulunan ek yüklere de ışık tutması açısından önemli sonuçları ortaya çıkarmıştır” ifadelerini kullandı.
Kanserle Dans Derneği Başkanı Sevil Gürkan ise, kanser hastaları ve yakınlarının hasta dernekleri konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıklarını belirterek, “Bu araştırma, kanser hastaları ve yakınlarına gönülden destek veren, onlara psikolojik destek konusunda büyük rolü olan hasta derneklerinin önemini gösteriyor. Hekimlerimiz, tedavi merkezleri ve hastanelerimizin yanı sıra tüm sağlık paydaşlarıyla, hep beraber, kanser hastalarını ve yakınlarını hasta derneklerine yönlendirmeye davet ediyorum” şeklinde konuştu.
