Mübarek üç aylara bugün itibariyle girmiş bulunuyoruz. Mübarek olsun inşallah. Yazıma Efendimiz Hz. Muhammed (S.A.V)’in üç aylarda yaptığı duayla başlamak istiyorum; Peygamber Efendimiz, Yüce Allah'a şu duayı etmiş; 'Ya Rabbi, Recep ve Şaban ayını bizim için bereketli kıl, mübarek eyle ve bizi Ramazan ayına ulaştır.' Amin! 

Peygamber efendimiz, başka bir hadis-i şeriflerinde ise; ‘Recep Allah'ın ayı, Şaban benim ayım, Ramazan da ümmetimin ayıdır’ buyurarak, bu ayların manevi feyzine işaret buyurmuşlardır.

* * * * * * * * * * * *

İslam dünyasında her yıl manevi bir iklimin hüküm sürdüğü ve Ramazan Bayramı’yla sona eren üç aylar, Müslümanlara dini hissiyat ve ibadet yoğunluğu eşliğinde gündelik hayatlarını sorgulama, yenileme ve zenginleştirme fırsatı sunmaktadır.

* * * * * * * * * * * *

Üç ayların faziletine dair Hz. Peygamber’den nakledilen rivayetlerin yanı sıra, dini kültürde mübarek sayılıp kutlanan Regaib, Miraç, Berat ve Kadir gecelerinin bu aylarda yer alması, üç aylara ayrı bir önem verilmesine, ibadet, dua, zikir ve hayırlı işlerle daha fazla meşgul olunarak, dini duyarlılığın daha yoğun olarak yaşanmasına zemin hazırlamıştır.

* * * * * * * * * * *

Üç aylarda yerine getirilmesi gelenek halini almış nafile ibadetlerden birisi de, oruçtur. Recep ve Şaban aylarının tamamının oruçlu geçirilerek Ramazanla birleştirilmesi, ‘üç aylar orucu’ şeklinde adlandırılır. Ramazan ayında kasten bozulan oruçtan dolayı, yerine getirilmesi gereken iki aylık kefaret orucunun, Recep ve Şaban aylarında tutularak, böylece üç ayların oruçlu geçirildiği de görülmektedir. Üç aylar orucunun adet haline gelmesinde, bu ayların faziletine dair Hz. Peygamber’den nakledilen rivayetlere dayanıp, Ramazan ayını dini duyarlılık ve ibadet yoğunluğu içinde karşılama niyetinin etkili olduğunu söylemek mümkündür.

* * * * * * * * * * * *

Resûl-i Ekrem’in Şaban ayında diğer aylara oranla daha fazla oruç tuttuğu, bazen da tamamını oruçlu geçirdiği hadis kaynaklarında yer almaktadır (Buhârî, “Ṣavm”, 52; Müslim, “Ṣıyâm”, 175, 176).

Ancak Resûlullah’ın Recep ve Şaban aylarını birleştirerek, aralıksız oruç tuttuğuna, böylece üç ayları oruçlu geçirdiğine dair sahih kaynaklarda herhangi bir rivayet mevcut değildir. Belirli günler dışında her zaman nafile oruç tutulması mümkündür; ancak fazileti hakkında hadis bulunan ya da belirli zamanlarda tutulması tavsiye edilen nafile oruçlar arasında, üç aylar orucu mevcut değildir.

* * * * * * * * * * * *

Recep ayının fazileti ve bu ayda oruç tutulmasıyla ilgili rivayetlerin zayıf olması dolayısıyla, bu orucun hükmü hakkında alimler değişik görüşler ileri sürmüştür. Bazı alimler Recep ayında oruç tutmayı müstehap kabul ederken bazıları, Recep ayına özel bir kutsiyet atfedilmesi ve halkın bunu zorunlu bir ibadet şeklinde algılaması endişesiyle bu ayda oruç tutmayı sakıncalı görmüştür.

* * * * * * * * * * *

Bir kısım alimler de özellikle Recep ayının tamamını oruçlu geçirmeyi hoş karşılamamıştır. Şaban ayının büyük kısmını ya da tamamını oruçlu geçiren Hz. Peygamber, Ramazan dışındaki en faziletli orucun Şaban’da tutulan oruç olduğunu ifade etmiştir (Tirmizî, “Zekât”, 28).

Bundan dolayı Şaban ayında oruç tutulması çoğunluk tarafından mendup sayılmakla birlikte, Resûl-i Ekrem’in Ramazan ayından başka hiçbir ayın bütününü oruçlu geçirmediğine dair hadislere (Buhârî, “Ṣavm”, 52; Müslim, “Ṣıyâm”, 175, 178) ve Şabanın on beşinden sonra orucun terkedilmesine yönelik rivayetlere dayanan bazı alimler, orucu farz olan Ramazan ayına şevkle girmeyi zorlaştıracağı düşüncesiyle bu ayın ikinci yarısında oruç tutmayı mekruh görmüştür.

* * * * * * * * * * * *

Dini gelenekte üç aylara önem verilmesinin sebeplerinden biri de bu aylarda bulunan kandil geceleridir. Recep ayının ilk cuma gecesi Regaib, aynı ayın yirmi yedinci gecesi Miraç, Şaban ayının on beşinci gecesi Berat ve Ramazan ayının yirmi yedinci gecesi Kadir gecesidir.

* * * * * * * * * * *

Regaib ile Berat’ın kutsallığı kesin olmadığı gibi, bu gecelerde ifa edilecek ibadetler hakkında, kaynaklarda sahih hadislere rastlanmamaktadır. Kandil gecelerinin en önemlisi, Kadir gecesidir. Aynı adı taşıyan sürede Kur’an’ın inmeye başladığı bu gecenin, bin aydan daha hayırlı olduğu bildirilmektedir (el-Kadir 97/1-3).

Kadir gecesinin Ramazan ayının 27’nci gecesine rastladığı görüşü, alimlerin çoğunluğu tarafından benimsenmiştir. Üç aylarda nafile namaz kılınması, itikafa girilmesi, bu aylarda yedi sene oruç tutulduktan sonra kurban kesilmesi gibi özel ibadet şekilleri kaynaklarda yer almamaktadır.

* * * * * * * * * * * * *

Üç aylarda vefat eden kimsenin sorgusunun yapılmayacağı yolundaki inanışın da aslı yoktur. Ben alim değilim. Ama şükürler olsun ki mensubu olduğum İslam dinimi araştırırım. Bunlar benim uydurmalarım değildir. Çoğu İslam ansiklopedisinden edindiğim kaynaklardır.

* * * * * * * * * * * *

Bütün İslam aleminin Mübarek üç aylarını tebrik eder, hayırlara vesile olmasını Yüce Allah’tan niyaz ederim. Ve bugünkü makalemi, yazımın başında da yazdığım Efendimiz Hz. Muhammed (S.A.V)’in duasıyla bitirmek istiyorum; 'Ya Rabbi, Recep ve Şaban ayını bizim için bereketli kıl, mübarek eyle ve bizi Ramazan ayına ulaştır.'

Yeni Journal’da yayımlanan köşe yazıları, yazarların kendi görüşlerini yansıtmaktadır. Yazıların tüm hukuki sorumluluğu yazarlara aittir.